اثرات موتاژنهای شیمیائی، تاریخهای کاشت و مدت زمان ذخیره شدن بذر بر روی فرکانس موتاسین ژن ناپایدار تعیین کننده رنگ پوسته بذر در یک رقم ناپایدار نخود ایرانی

برای مطالعه اثرات تاریخهای کاشت ، موتاژنهای شیمیائی از قبیل سدیم آزید (sa) و اتیل متیل سولفونیت (ems)، مدت زمان نگه داشتن بذر در موتاژن، درصد رطوبت نسبی و مدت زمان ذخیره شدن بذر بر روی فرکانس موتاسیون یک ژن ناپایدار که تعیین کننده رنگ پوسته بذر در نخود ایرانی میباشد چهار آزمایش مختلف صورت گرفت . رقم خالص نخود ایرانی (p-49) که برای آزمایشها مورد استفاده قرار گرفت ، یک رقم ناپایدار بود که با وجود یک ژن ناپایدار، رنگ پوسته از سیاه به ابلق و از ابلق به سیاه تغییر پیدا میکرد. هر دو گروه بذر سیاه و ابلق وقتی کاشته شدند تولید سه دسته گیاهان، تمام سیاه، ابلق و مخلوط (با دو نوع بذر سیاه و ابلق) کردند. بطور کلی میزان موتاسیون در هر بوته خیلی زیاد (6ˆ0 و تیز میزان موتاسیون ژن ناپایدار از ابلق به سیاه بیشتر از حالت سیاه به ابلق بود. در سه گروه گیاهان نام برده شده بالاترین درصد به گیاهان مخلوط و پائین ترین درصد به گیاهان تمام ابلق اختصاص داشت . بذرهای ابلق کاشته شده در مقایسه با بذرهای سیاه، میزان موتاسیون، همچنین درصد بیشتری از گیاهان تمام ابلق بدست آمد، و بین میزان موتاسیون و درصد بوته های مخلوط یک رابطه موازی بدست آمد. تاریخ کاشت ، میزان موتاسیون در بوته را تغییر داد. غلظتهای مختلف sa بر روی میزان موتاسیون اثر نوسانی داشت . چنین اثر نوسانی در مورد اثر مدت زمان قرار دادن بذر در موتاژن و نیز مدت زمان ذخیره کردن بذر هم بدست آمد. ems در مقایسه با sa ایجاد موتاسیون و همچنین بوته های مخلوط بیشتری کرد. غلظتهای مختلف sa بر روی طول بوته های m1 اثر داشت و با اضافه شدن غلظت sa طول بوته ها کاسته شد. صدمه بیشتری به طول بوته های m1 و نیز درصد جوانه زدن بذرها تا ساعت هشتم آزمایش وارد کرد ولی در کل دوره موتاژنی، ems باعث صدمه بیشتری به درصد جوانه زدن بذرها و طول گیاهان شد. مطالعات m2 نشان داد که ems در مقایسه با سدیم آزید تولید فرکانس بیشتری از گیاهان کوتاه و موتاسیونهای کلروفیلی کرده است .